GENEL BİLGİLER
IVF (Tüp Bebek) Nedir?
İn Vitro Fertilizasyon ve Embriyo Transferi işlemleri genellikle beraberce IVF (Tüp Bebek)olarak adlandırılırlar.
Aslında çoğu kez basitçe ağzımızdan çıkan bu işlem ve bu süreç, oldukça karmaşık olup üreme tıbbı konusunda özel eğitimli ve deneyimli bir medikal ekip gerektirir. Bu ekibin üyeleri şunlardır:
Özel olarak bu konuda eğitim almış Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanı: Hastanın takibi, yumurta geliştirilmesi, yumurta toplama ve embriyo transferinden sorumludur. Aynı zamanda işlem öncesi gerekli olabilen laparoskopi ve histeroskopi gibi cerrahi girişimlerin gerçekleştirilmesi onun görevidir.
Laboratuar Sorumlusu: Özel eğitimli ve deneyimli bir embriyologtur. Sperm testi, sperm hazırlanması, yumurtanın toplanma sonrası işleme hazır hale getirilmesi, embriyo kültürü, gelişiminin izlemi ve transfer için hazırlanması onun görevidir. Ayrıca spermin ve embriyonun dondurulması işlemlerini de yapar.
IVF Hemşiresi:
Tüm bu işlerin uygun şekilde ve doğru zamanlandırılması, hastalara ilaç bilgisi verilmesi ve injeksiyon tekniklerinin öğretilmesinden sorumludur. Ayrıca hasta/eşi ve takımın diğer üyeleri arasında bağlantı kurucu konumundadır.
İlk etap, doktor ve çiftin ayrıntılı görüşmesi ve ayrıntılı hikaye alınması ile başlar. Ayrıntılı değerlendirme için önce yapılmış olan tetkikler ve varsa eski tedavilere ait detaylar sorgulanır. Eksik olanlar istenir. Görüntüleme yöntemlerine başvurulabilir(ilaçlı rahim filmi gibi). Bunları takiben hastaya detaylı bir jinekolojik muayene ve vaginal ultrasonografi uygulanır. Hastanın değerlendirilmesinden sonra uygun görülen tedavi modelleri ile ilgili bilgi verilir.
Overlerin uyarılması:
Üreme çağındaki kadınlarda gelişmeye hazır çok sayıda yumurta bulunur. Yumurtalar ‘ follikül’ diye adlandırılan küçük sıvısı dolu keseciklerin içinde gelişirler. Doğal bir adet periyodunda, her ay tek bir olgun yumurta gelişir.Nadiren de iki.(ikiz gebelik)
Tüp bebek sürecinde, başarılı bir tedavi için daha çok yumurta elde etmek gerekmektedir. Bu nedenle yumurtalıkların ilaçlarla uyarılması, tüp bebek işleminin( ART’nin ) rutin bir parçası olmuştur.
Hastaların bu sürece verdiği cevaplar çok farklı olabilmektedir. Doktorun yumurtalıkları vaginal ultrason ile gereken sıklıkta takibi ve ilaç dozlarının ayarlanmasını takiben gelişen folliküller belli boyuta ulaşınca, yumurtalama tetiklenir. Bu amaçla ilaç yapılmasından 34-36 saat sonrası için yumurta toplama işlemi (OPU) planlanır.
OPU işlemi vaginal ultrasonografi eşliğinde ve hafif bir anestezi altında yapılır. Follikül sayısına bağlı olarak işlem 10 ila 30 dk arasında bir zaman alabilir.
Toplanan yumurtalar embriyolog tarafından bazı işlemlere tabii tutularak bir süre kültür ortamında bekletilirler. Hastanın eşinden alınan spermler de hazırlandıktan sonra ya yumurta ve spermler bir araya getirilir ve doğal döllenme sağlanır. Ya da spermler tek tek yumurta içine enjekte edilirler.(İCSİ veya mikro enjeksiyon) İCSİ işleminde embryologun tecrübesi ve laboratuvar koşulları çok önemlidir.
Ertesi gün yapılan işlem sonrasında döllenen yumurtalar ki artık bunlara embriyo diyoruz,kontrol edilerek kültür ortamında takibe alınırlar.Hastanın durumuna ve koşullarına göre doktor ve embriyolog transfer günü ve transfer edilecek embriyo sayısına karar verir.ET işlemi , OPU’yu takip eden 3-4-5. Günlerde yapılabilir. 5. Gün embriyosu ‘blastokist’ olarak adlandırılır ve 3. Gün embriyosuna göre gebelik oluşturma şansı daha yüksektir.
ET işlemi yine doktor tarafından ve anesteziye gerek duymaksızın yapılır. Sonrasında kullanılacak ilaçlar ve bu sürecin takibiyle ilgili hasta bilgilendirmesi yapıldıktan sonra hasta 1-2 saat kadar dinlenmeye alınır. Sonrasında rahatlıkla hareket edebilir.